زندگينامه پروين اعتصامي

رخشنده اعتصامي متخلص به پروين در روز 25 اسفند سال1285هجري شمسي در تبريز ازمادري آذربايجاني به نام خانم اختر فتوحي تبريزي وپدري اصلا آشتياني ومقيم تبريز به نام يوسف اعتصام الملک به دنيا آمد. تنها دختر خانواده بود و 4برادر داشت.در کودکي با خانواده اش به تهران آمد . پدرش که مردي بزرگ بود در زندگي اونقش مهمي داشت و هنگاميکه متوجه استعداد دخترش شد به پروين در زمينه سرايش شعر کمک کرد

يوسف اعتصامي معروف به اعتصام الملک از نويسندگان و دانشمندان بنام ايران بود. وي اولين "چاپخانه" را در تبريز بنا کرد ، مدتي هم نماينده ي مجلس بود اعتصام الملک مدير مجله بنام "بهار" بود که اولين اشعار پروين در همين مجله منتشر شد

او بانويي مدبر ، صبور ، خانه دار و عفيف بود ، وي در پرورش احساسات لطيف و شاعرانه دخترش نقش مهمي داشت و به ديوان اشعار او علاقه فراواني نشان مي داد

پروين از کودکي با مطالعه آشنا شد . خانواده او اهل مطالعه بود و وي مطالب علمي و فرهنگي به ويژه ادبي را از لابه لاي گفت و گوهاي آنان درمي يافت در يازده سالگي به ديوان اشعار فردوسي ، نظامي ، مولوي ، ناصرخسرو ، منوچهري ، انوري ، فرخي که همه از شاعران بزرگ و نام آور زبان فارسي به شمار مي آيند ، آشنا بود و از همان کودکي پدرش درزمينه وزن و شيوه هاي يادگيري آن با او تمرين مي کرد گاهي شعري از شاعران قديم به او مي داد تا بر اساس آن ، شعر ديگري بسرايد يا وزن آن را تغيير دهد ، و يا قافيه هاي نو برايش پيدا کند ، همين تمرين ها و تلاشها زمينه اي شد که با ترتيب قرارگيري کلمات و استفاده از آنها آشنا شود و در سرودن شعر تجربه بياندوزد

هر کس کمي با دنياي شعر و شاعري آشنا باشد ، با خواندن اين بيت ها به توانائي او در آن سن و سال پي مي برد برخي از زيباترين شعرهايش مربوط به دوران نوجواني ، يعني يازده تا چهارده سالگي او مي باشد

شعر"اي مرغک " او در 12 سالگي سروده شده است اي مُرغک خُرد ، ز آشيانه پرواز کن و پريدن آموز تا کي حرکات کودکانه در باغ و چمن چميدن آموز رام تو نمي شود زمانه رام از چه شدي ؟ رميدن آموز منديش که دام هست يا نه بر مردم چشم ، ديدن آموز شو روز به فکر آب و دانه هنگام شب آرميدن آموز

با خواندن اين اشعار مي توان دختر دوازده ساله اي را مجسم کرد که اسباب بازي اش " کتاب" است ؛ دختري که از همان نوجواني هر روز در دستان کوچکش ، ديوان قطوري از شاعري کهن ديده مي شود ، که اشعار آن را مي خواند و در سينه نگه مي دارد شعر گوهر و سنگ را نيز در 12 سالگي سروده است

شاعران و دانشمنداني مانند استاد علي اکبر دهخدا ، ملک الشعراي بهار ، عباس اقبال آشتياني سعيد نفيسي و نصر الله تقوي از دوستان پدر پروين بودند ، و بعضي از آنها در يکي از روزهاي هفته در خانه او جمع مي شدند ، و در زمينه هاي مختلف ادبي بحث و گفتگو مي کردند. هر بار که پروين شعري مي خواند ، آنها با علاقه به آن گوش مي دادند و او را تشويق مي کردند

پروين ، در 18 سالگي ، فارغ التحصيل شد ، او در تمام دوران تحصيلي ، يکي از شاگردان ممتاز مدرسه بود. البته پيش از ورود به مدرسه ، معلومات زيادي داشت ، او به دانستن همه مسائل علاقه داشت و سعي مي کرد ، در حد توان خود از همه چيز آگاهي پيدا کند مطالعات او در زمينه زبان انگليسي آن قدر پيگير و مستمر بود که مي توانست کتابها و داستانهاي مختلفي را به زبان اصلي ( انگليسي ) بخواند . مهارت او در اين زبان به حدي رسيد که 2 سال در مدرسه قبلي خودش ادبيات فارسي و انگليسي تدريس کرد

ده سال بعد يعني در 28 سالگي هنگامي که پسر عموي پدر پروين که رئيس شهرباني کرمانشاه بود وي را خواستگاري کرد پدر پروين با گمان اينکه به اقتضاي شغلش مظهر نظم خواهد بود موافقت وپروين در تير ماه 1313با او ازدواج کرد ولي شوهر بي فرهنگ وي جزز به راه انداختن مجالس ترياک کشي وشرب خمر نمي دانست و نمي خواستوپروين که تحمل همچين وضعيتي را نداشت به خانه پدر بازگشت وسپس در 11 مرداد 1314 رسما طلاق گرفت

پيش از ازدواج ، پدرش با چاپ مجموعه اشعار او مخالف بود و اين کار را با توجه به اوضاع و فرهنگ آن روزگار ، درست نمي دانست. او فکر مي کرد که ديگران ممکن است چاپ شدن اشعار يک دوشيزه را ، راهي براي يافتن شوهر به حساب آورنداما پس از ازدواج پروين و جدائي او از شوهرش ، به اين کار رضايت داد. نخستين مجموعه شعر پروين ، حاوي اشعاري بود که او تا پيش از 30 سالگي سروده بود و بيش از صد و پنجاه قصيده ، قطعه ، غزل و مثنوي را شامل مي شدمردم استقبال فراواني از اشعار او کردند ، به گونه اي که ديوان او در مدتي کوتاه پس از چاپ ، دست به دست ميان مردم مي چرخيد و بسياري باور نمي کردند که آنها را يک زن سروده است ، استادان معروف آن زمان ، مانند دهخدا و علامهءقزويني ، هر کدام مقاله هايي درباره اشعار او نوشتند و شعر و هنرش را ستودند

پروين اعتصامي ، پس از کسب افتخارات فراوان و درست در زماني که برادرش ابوالفتح اعتصامي ديوانش را براي چاپ دوم آن حاضر مي کرد ، ناگهان در روز سوم فروردين 1320 بستري شد پزشک معالج او بيماري اش را حصبه تشخيص داده بود ، اما در مداواي او کوتاهي کرد و متاسفانه زمان درمان او گذشت و شبي حال او بسيار بد شد و در بستر مرگ افتاد نيمه شب شانزدهم فروردين 1320 پزشک خانوادگي اش را چندين بار به بالين او خواندند و کالسکه آماده اي به در خانه اش فرستادند ، ولي او نيامد و پروين در آغوش مادرش چشم از جهان فرو بست پيکر پاک او را در آرامگاه خانوادگي اش در شهر قم و کنار مزار پدرش در جوار خانم حضرت معصومه (س) به خاک سپردند . پس از مرگش قطعه شعري از او يافتند که معلوم نيست در چه زماني براي سنگ مزار خود سروده بوداين قطعه را بر سنگ مزارش نقش کردند ، آنچنانکه ياد و خاطره اش در دل مردم نقش بسته است

منوي اصلي

صفحه نخست